Civiliser la violence ? L’Europe comme “médiation évanouissante”
Résumé
Bu sunum, Etienne Balibar tarafından Avrupa’ya atfedilen « silikleşen dolayım » rolü üzerinde duruyor. Bu çalışma, özellikle 2002-2003 yıllarına ilişkin « Mosse Lectures »’ün ilkine dayanarak, Avrupa’ya atfedilen yeni “medeniyetleştirici misyon”u dikkate almaya çalışıyor. Avrupa istisnacılığının bu yeni biçimini ne şekilde yorumlamak lazım ? Batı ve Doğu arasındaki kanonik karşıtlıktan kurtulmak ve klasik « medeniyet » teorisinin gediklerini kapatmak mümkün mü ? « Silikleşen dolayım » kavramı sunacağımız analizin merkezinde yer alacak : E. Balibar’a göre, Avrupa’nın tarihin akışına kesin bir biçimde yön verebilmesi, ancak onun « silikleşme »si koşuluyla, yani sağlamış olduğu dolayımın artık belirleyici olmaması koşuluyla mümkündür. Başka bir deyişle, Avrupa’nın hayali sınırlar tarafından kuşatılmış kimlik temelli mitlerden kendini ayırması ve medeniyetler arasındaki kopuklukların azaltılmasına katkıda bulunması koşuluyla bu mümkündür.
Cette contribution se propose de revenir sur le rôle assigné par Étienne Balibar à l’Europe comme « médiation évanouissante ». En s’appuyant sur la première des « Mosse Lectures » pour l’année 2002-2003, elle tente de rendre compte de la nouvelle mission civilisatrice conférée à l’Europe. Comment interpréter cette nouvelle version de l’exceptionnalisme européen ? Peut-on dépasser l’opposition canonique de l’Occident et de l’Orient et remédier aux failles de la théorie classique de la « civilisation » ? Le concept de « médiateur évanouissant » sera au centre de notre analyse : selon É. Balibar, si l’Europe peut contribuer de façon décisive à infléchir le cours de l’histoire, c’est à la condition de « s’évanouir » à mesure que sa médiation se fera plus déterminante, c’est-à-dire à condition de contribuer à la réduction des fractures entre civilisations.